Herstel

In mijn werk als ervaringsdeskundige kom ik dagelijks mensen tegen die erg lijden onder hun psychische kwetsbaarheid. Ze lijden er bijvoorbeeld onder dat ze plotsklaps een diagnose blijken te hebben die ze niet kunnen accepteren. Ook lijden ze onder klachten als ernstige somberheid, overprikkeling, suïcidale gedachten en het gevoel dat het gewone leven hen niet meer lijkt te lukken. Zwaar gebukt gaand onder de angst, het verdriet en de wanhoop die hen dit vaak geeft, kloppen ze daarom aan bij een GGZ-instelling.

Vaak staan ze, voorafgaand aan het eerste contact met het behandelcentrum, eerst maanden of zelfs langer op de wachtlijst. Er zijn namelijk veel mensen die in een vergelijkbare situatie verkeren. Als ze dan eindelijk mogen starten en ik hen vraag wat ze willen, dan zeggen ze vaak: “ik wil weer beter worden, ik wil dat het weer normaal is. Ik wil de situatie en het gevoel zoals het nu is he-le-maal niet”.

Vaak vragen ze aan mij om een kant en klare oplossing voor hun lijden. En hoewel ik die niet heb, herken ik die vraag om een oplossing wel uit duizenden.

Ik heb er al eerder over geschreven maar toen ik in 2014 bij mijn toenmalige behandelaar in de behandelkamer zat, zei ik tegen hem dat ik wilde genezen en snel een beetje! Ik voelde me zo beroerd en leed daar zo onder dat ik er niet meer normaal door kon functioneren. En dat wilde ik niet, dat niet-functioneren. Ik had daardoor het gevoel alle controle kwijt te zijn wat ik doodeng vond. En ik wist gewoon dat het anders kon en daar verlangde ik zo enorm naar terug. De ontreddering die ik op dat moment voelde was enorm ontwrichtend.

Ik kon niets meer “gewoon” doen, alles was een strijd tegen en met mezelf. Ik kon niet meer werken, kon niets meer doen met mijn kinderen en ik wilde de hele dag huilen en in mijn bed liggen. Alles deed me pijn in mijn hart en in mijn hele zijn. Dit moest opgelost worden!

En net zoals ik destijds naar een orthopeed was gegaan omdat ik zo’n pijn in mijn voet had, wilde ik ook door deze GGZ-specialist genezen worden van deze helse zielenpijn.

Mijn toenmalige behandelaar vaagde echter in een mum van tijd alle hoop op een snelle genezing weg. Hij vertelde mij dat beter worden, genezen van een psychische aandoening, niet aan de orde was. Hij sprake liever in termen van herstel. Daar had ik eerlijk gezegd nog nooit van gehoord, van de term herstel in deze context. Hij vertelde mij dat herstel inhield dat ik met vallen en opstaan zou leren leven met mijn psychische kwetsbaarheid door onder andere de behandeling bij hem en zijn collega’s maar ook door het zoeken naar en versterken van mijn steunsysteem en het herijken van mijn rollen. En, benadrukte hij, ik zou het in feite helemaal zelf moeten doen, met wat hulp van anderen.

Dat kwam even heel hard binnen maar uiteindelijk deed dat wel iets met mijn verwachtingen die ik had over het “genezen” van die grote ontreddering. Mijn insteek was namelijk eerst, toen mijn huisarts eindelijk de verwijzing naar dit specialistische behandelcentrum deed, dat ik na de behandeling weer geheel en al de oude versie van mezelf zou worden en weer verder zou kunnen gaan met mijn oude leventje. Ik had al mijn pijlen gericht op die ene intensieve behandeling. Ik dacht echt dat dat wel even “gefikst” zou worden, net als destijds bij mijn voet.

Toen ik het verhaal over herstel van mijn behandelaar hoorde, ging ik er langzamerhand anders naar kijken. Ik kreeg steeds meer het gevoel zelf aan het roer te staan. Door alle dingen die ik naast mijn behandeling aanpakte, “fikste” ik mezelf waardoor ik nu versie 2.0 van mezelf mag zijn. Een versie welke veel minder prestatiegericht is, minder perfectionistisch en meer tevreden met hele kleine dingen. Ik leg de lat in ieder geval veel minder hoog dan eerst. En daardoor ben ik eigenlijk gelukkiger dan voorheen. Zelfs met mijn psychische kwetsbaarheid in mijn rugzak waarmee ik rekening moet blijven houden.

Het is dan ook vaak dit verhaal dat ik als eerste vertel aan de mensen die ik beroepsmatig zie op mijn werk. Ik vertel ze, net al mijn behandelaar van toen, over herstel, over mijn herstel en over dat het een proces is dat in fasen verloopt en heel grillig kan zijn.

Ik vertel hen ook dat ze het zelf zullen moeten doen en dat de behandeling die ze krijgen een onderdeel is van hun gehele herstel. Ik vertel hen dat het belangrijk is dat ze gaan kijken naar welke steun ze in hun omgeving buiten de GGZ kunnen krijgen, bijvoorbeeld bij familie of vrienden. Ik wijs ze op mogelijkheden in de wijk of bij een zelfhulpnetwerk. Ook vertel ik hen hoe belangrijk het is om een fijne dagbesteding te hebben of zelfs (vrijwilligers) werk, dat dat de vonk weer in je kan aanwakkeren. Iedereen heeft namelijk talenten ook al denk je ze door de ontwrichting geheel kwijt te zijn geraakt.

Het is even omdenken maar ik zie dat door deze benadering mensen meer aan het roer van hun eigen leven gaan staan. Ik zie dat de mensen door dit verhaal van hoop een kentering in hun verwachtingen doormaken en daardoor hun blik op de horizon kunnen verschuiven. De behandeling is niet het einddoel, hun herstel en hun eigen kracht is het einddoel!

Ik geloof er heilig in dat dit verhaal van herstel en geloof in eigen kracht steeds wijdverbreider zal worden verteld aan mensen die in een situatie van ernstige ontwrichting zitten. Laten we hier allemaal voor gaan!

“I have a dream”…….